Onderzoekers van de Laat groep, Erasmus MC en Sanquin hebben een veelbelovende nieuwe methode ontwikkeld om erfelijke bloedziekten zoals sikkelcelziekte te behandelen. Deze aanpak, genaamd delete-to-recruit, maakt gebruik van een innovatieve techniek waarbij een inactief gen opnieuw wordt geactiveerd door het dichter bij een genetische “schakelaar” – een enhancer – te brengen. Dit gebeurt met behulp van CRISPR-Cas9, een soort moleculaire schaar die gericht DNA kan knippen.

Bij mensen met sikkelcelziekte is het volwassen globine-gen, dat normaal gesproken zorgt voor de productie van het eiwit hemoglobine, defect. Hemoglobine is essentieel voor het zuurstoftransport in het bloed. Door dit defect ontstaan symptomen als ernstige bloedarmoede, vermoeidheid en orgaanschade. De nieuwe technologie richt zich op het foetale globine-gen, dat normaal alleen vóór de geboorte actief is. Door dit gen opnieuw aan te zetten – als een soort genetische reservemotor – kan de productie van gezond hemoglobine worden hersteld.

De onderzoekers lieten zien dat deze methode werkt in bloedstamcellen van zowel gezonde donoren als patiënten met sikkelcelziekte. Dit is belangrijk, omdat bloedstamcellen de basis vormen voor de aanmaak van alle bloedcellen in het lichaam. Het reactiveren van het foetale gen in deze cellen kan mogelijk leiden tot een duurzame en veilige behandeling.

Deze nieuwe strategie is veelbelovend omdat er geen externe genen worden toegevoegd en de natuurlijke controlemechanismen van het DNA behouden blijven. Bovendien zou deze techniek niet alleen relevant kunnen zijn voor sikkelcelziekte, maar ook voor andere genetische aandoeningen waarbij inactieve genen een rol spelen.

Bron: Het onderzoek is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Blood en werd mede mogelijk gemaakt door het Hubrecht Instituut.