PROTECT STUDY
PROTECT study – Preservation of pre-transplant adaptive immunity.
Onderzoeker: Lisa Dovern en Erfan Nur (Amsterdam UMC).
Grant 2021: €45.000.
Doel
Zullen patiënten met sikkelcelziekte na stamceltransplantatie de eerder opgebouwde afweer van voor de transplantatie behouden? Dat is de vraag die we in dit project trachten te beantwoorden.
Een donor stamceltransplantatie is de enige gevestigde genezende behandeling voor sikkelcelpatiënten. Recent werd een veelbelovend en mild (chemotherapie-vrij) transplantatieschema ontwikkeld voor sikkelcelpatiënten die een familiedonor met hetzelfde weefseltype hebben. In verhouding geeft deze behandeling weinig bijwerkingen. Hierdoor kunnen ook volwassen sikkelcel patiënten met aanwezige orgaanschade een transplantatie ondergaan. Na transplantatie wordt de rode bloedcelaanmaak bijna volledig overgenomen door donorstamcellen. Hierdoor geneest de patiënt van zijn sikkelcelziekte.
Echter, de witte bloedcellen (afweercellen) blijven voor ongeveer de helft afkomstig van de patiënt zelf. Dit verschijnsel van naast elkaar levende afweercellen van donor en patiënt is uniek.
Bij de meeste andere stamceltransplantaties wordt de productie van alle bloedcellen volledig overgenomen door de donor en gaat eerder opgebouwde afweer verloren. Afweer ontstaat na het doormaken van infecties of het krijgen van vaccinaties.
Ons onderzoek zal de kennis over (het behoud van) afweer van getransplanteerde sikkelcelpatiënten sterk vergroten; een onderwerp waar niets over bekend is. Positieve uitkomsten zullen ertoe leiden dat toekomstige patiënten niet opnieuw gevaccineerd hoeven te worden en dat zorgkosten worden verminderd.
Onderzoeksmethode
Onze hypothese is dat getransplanteerde sikkelcel patiënten met gemengde eigen en donor afweercellen hun afweer na de transplantatie behouden. Daarom verwachten wij dat opnieuw vaccineren, wat normaal gesproken bij alle ontvangers van stamceltransplantaties gebeurt, bij deze patiënten niet nodig is.
Om dit concept van behoud van afweer bij ‘naast elkaar levende afweercellen’ na transplantatie te testen, zullen wij patiënten voor transplantatie vaccineren met een hepatitis B virus (HBV) vaccin.
De donor moet ongevaccineerd zijn en nooit een HBV-infectie hebben doorgemaakt. Vervolgens zullen wij voor en na transplantatie de afweerreactie tegen HBV meten, wetende dat deze alleen afkomstig kan zijn van de patiënt zelf. De resultaten zullen worden vergeleken met sikkelcel patiënten die geen transplantatie ondergaan (controlegroep). Daarnaast zullen wij de afweerrespons tegen andere vaccins die eerder hebben plaatsgevonden voor en na transplantatie vergelijken.
Meer informatie
Startdatum: 1 december 2021. Duur van het project is 3 jaar.
Het persoonlijke interview met sikkelcelonderzoeker Lisa Dovern over de PROTECT-studie is hier te lezen.
Word vriend van het Sikkelcelfonds!
Ontvang onze nieuwsbrief met de laatste updates
De nieuwsbrief wordt 1 a 2 keer per jaar verstuurd.